Гэр бүлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг УИХ-ын хуралд өргөн мэдүүлэхээр тогтоод байгаа билээ. Өдгөө Монгол Улсад хүчин төгөлдөр хэрэгжиж буй Гэр бүлийн тухай хууль 1999 онд батлагдсан бөгөөд Иргэний хуулийн суурь үзэл баримтлалтай нийцэхгүй байдал практикт үүсээд буйгаас гадна хувьсан өөрчлөгдөж буй нийгэм дэх гэр бүлийн олон талт харилцааг тус хуулиар бүрэн зохицуулж чадахгүйд хүрчээ.

Уншигч танд Гэр бүлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслөөс онцлох 11 асуудал ба гаргалгааг түүвэрлэн хүргэж байна.

1. Асуудал: Монгол Улсын хэмжээнд 2024 онд 14225 хос гэрлэлт бүртгүүлсэн. Харин 4463 хос гэрлэлт цуцлуулжээ. Үүнээс гэрлэлтээ бүртгүүлсэн гурван хос тутмын нэг нь гэрлэлтээ цуцлуулж буй тоон мэдээлэл гарч байна. Гэтэл шүүхээс гэрлэлтийг цуцлахдаа хүүхдийн асуудлыг хамтад нь шийдвэрлэхгүй байх тохиолдол цөөнгүй байна.

Гаргалгаа: Иймд гэрлэлт цуцалснаас болж хүүхэд хохирохгүй байх, хүүхдийн тэтгэлэг, хүүхдийн асрамж, тусдаа амьдрах эцэг эсхүл эхийн хүүхэдтэйгээ уулзах асуудлыг гэрлэлт цуцлалттай хамтад нь заавал шийдвэрлэхээр хуулийн төсөлд тусгав.

2. Асуудал: Гэрлэлт цуцлуулж тусдаа амьдрах болсон эцэг, эхийн хүүхэдтэйгээ уулзах эрх, үүрэг

Гаргалгаа: Гэрлэлтээ цуцлуулж тусдаа амьдрах болсон эцэг эсхүл эх хүүхэдтэйгээ уулзах үүргээ биелүүлээгүй, эсвэл хүүхэдтэйгээ уулзахад нь саад болбол Зөрчлийн тухай хуулиар шийтгэнэ.

3. Асуудал: Хүүхдийн тэтгэлгийн хэмжээг тогтоох хэмжээ, шаардлага

Гаргалгаа: Хүүхдийн тэтгэлгийн хэмжээг амьжиргааны доод түвшний хэмжээгээр бус тэтгэлэг төлөгчийн хөрөнгө, орлого, тэтгэлэг авагчийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн тогтооно. Хэрэв хугацаандаа төлөхгүй бол алданги бодох, хүүхдийн тэтгэлгийг сургуульд сурч байгаа 18-21 насны болон асаргаа, сувилгаа шаардлагатай хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдэд наснаас үл хамааран олгоно.

4. Асуудал: 2017 онд гэр бүлээс гадуурх харилцааны улмаас гэрлэлт цуцлалт хоёр хувь байсан бол 2022 онд 20 хувь болж өсжээ.

Гаргалгаа: Иймд гэр бүлээс гадуурх харилцааны улмаас гэрлэлт цуцалбал буруутай гэрлэгчээс сэтгэл санааны хохирлыг нөгөө тал нэхэмжлэх, мөн энэхүү нөхцөл байдлыг дундын эд хөрөнгөө хуваахад харгалзан үзнэ. Түүнчлэн гэр бүлээс гадуурх харилцааны улмаас гэрлэлт цуцалсан бол хүүхэд нь буруутай эцэг эсхүл эхээ заавал тэжээн тэтгэх үүрэггүй байхаар тусгажээ.

5. Асуудал: Эцэг, эх байх эрх, үүргийн зохицуулалт

Гаргалгаа: Эцэг, эх байх эрхийг хязгаарлах, хасах, сэргээх нөхцөл, шаардлагыг олон улсын жишигт нийцүүлжээ. Ингэхдээ эцэг, эх байх эрхийг сэргээх хүртэл хүүхдийн тэтгэлэг тасралтгүй төлөх байдлаар зохицууллаа.

6. Асуудал: Гэрлэлтийн гэрээ байгуулах ба дундын хөрөнгө хуваах

Гаргалгаа: Гэрлэлтийн гэрээ байгуулах, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, цуцлах, гэрлэлтийн гэрээ байгуулсан бол гэрлэлт цуцлахад гэрээний дагуу дундын эд хөрөнгийг хуваах нөхцөлийг бүрдүүллээ.

7. Асуудал: Хамтран амьдрагчид салах үеийн зохицуулалт

Гаргалгаа: Таваас доошгүй жил хамтран амьдарч, эд хөрөнгө бий болгосон хамтран амьдрагчдын хамтын амьдрал дуусгавар болоход гэрлэгчид дундын эд хөрөнгөө хуваадагтай адилтган үзэхээр тусгалаа.

8. Асуудал: 2010 онд хийсэн судалгаагаар Монгол Улсад цус ойртолт 6.1 хувьтай байжээ.

Гаргалгаа: Иймд цус ойртолтоос сэргийлж, садан төрлийн холбоотой эсэхээ шинжилгээгээр шалгуулсны эцэст гэрлэлт бүртгэхээр тусгав.

9. Асуудал: Хүүхэд үрчлэх хүсэлтийг хүүхдийн оршин суугаа сум, дүүргийн Засаг дарга шийддэг.

Гаргалгаа: Тэгвэл хүүхдийг үрчлүүлэх асуудлыг Засаг дарга шийддэг бус шүүх шийдвэрлэдэг байдлаар үрчлэлтийн асуудлыг олон улсын жишигт нийцүүллээ.

10. Асуудал: Хүүхдийн асран хамгаалалт, харгалзан дэмжлэг тогтоох

Гаргалгаа: Хүүхдэд асран хамгаалалт, харгалзан дэмжлэг тогтоохдоо тэргүүн ээлжид гэр бүлийн орчинд өсөн торних нөхцөлийг хангаж, асралт гэр бүлд шилжүүлэхээр тусгалаа.

11. Асуудал: Хүйсийн өөрчлөлт ба тээгч эх

Гаргалгаа: Хүйсийн өөрчлөлтийн улмаас гэрлэлт дуусгавар болох, тээгч эхээр хүүхэд тээлгэхэд гэрээ байгуулсан гэрлэгчид хүүхдийн эцэг, эх байхаар тусгав. Мөн гэрлэгчид өөр хүний бэлгийн эсийг ашиглан хүүхэдтэй болбол гэрлэгчид өөрсдөө хүүхдийн эцэг, эх байхаар тусгасан байна.