Билгийн тооллын 25, аргын тооллын дөрөвдүгээр сарын 4-ний өдөр бөгөөд ханш нээх улирал 15:05 цагт эхэлнэ.
Билгийн тоололын 25, аргын тооллын дөрөвдүгээр сарын 4-ний өдөр бөгөөд ханш нээх улирал 15:05 цагт эхэлнэ гэж зурхайд тэмдэглэжээ. Ханш нээх өдөр нь хаврын дунд сараас сүүл сарын хоорондох хугацаа буюу хаврын урь орох өдрийг хэлдэг аж.
Монгол жилийн дөрвөн улиралтай бол дорнын зурхайд улирал тус бүрийг зургаа хуваан, 24 улирлаар нарийвчлан авч үздэг байна. Тухайлбал, хаврын улирлыг хаврын урь орох, хур усны цаг, ичигсэд хөдлөх, хаврын хугас дунд, гэгээн тунгалгийн өдөр буюу ханш нээх өдөр, тариалангийн хур буух улирал гэж хуваана. Үүний дотроос ханш нээх өдөр нь байгаль дэлхий сэрж, өвсний үндэс хөдлөн амь орох ажээ. Энгийнээр хэлбэл, газар шороо гүйцэд гэсэж, өвс ургамал ургах таатай нөхцөл бүрдэн, урин дулаан цаг ирэх юм.
Монгол ёс заншилд энэ өдөр бурхан болоочийн газраа эргэдэг заншил байдаггүй байна. Арга, билгийн тоололтой хятад улс мөн хааны тооллынхоо үеэс газар тариалангийн улирал эхэллээ гэдгийг сануулж, зан үйл хийдэг байж. Тэр үед тариаланчид нь газар тариалангийн нутагтаа очиж, өөрсдийн өвгөдийн газрыг эргэдэг заншилтай байжээ.
Б.Лувсанпэрэнлэй
