Монгол түмний уламжлалт баяр Цагаан сар ирэх гуравдугаар сарын 1-д болно. Бидний баримталдаг Төгс буянтын зурхайгаар энэ жил Цагаан сарын шинийн нэгэн тасарч шинийн хоёрны өдөр шинэлж буй бөгөөд энэ нь бямба гараг таарч байна. Эл баяраар монголчууд бүх нийтээр гурван өдөр амрах тухай хуульчилсан.

Үндэсний уламжлалт баяраа өргөн дэлгэр тэмдэглэдэг, алс хол замыг туулж аав, ээж, ахан дүүстээ золгодог, аймаг, хотоос гэр бүлдээ очиж шинэлдэг олон мянган хүнд энэхүү нийтээр амрах цөөн хоног асуудал байсаар ирсэн. Энэ жил эдгээр өдөр нь бямба, ням, даваа гарагт таарч буй нь нийгмийн сүлжээнд талцал, санал асуулга хүртэл үүсгээд амжжээ.

Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд зааснаар 2025 ондмонголчууд 16 хоног бүх нийтээр амарна. Эдгээр өдрийн зургаа нь амралтын өдөр буюу бямба, ням гарагт таарч байгаа юм. Тэгэхээр ердөө ажлын 10 хоногийг л бүх нийтээр амрах өдөрт зарцуулна гэсэн үг.

Бүтэн жилийн туршид ажлын 10 өдөрт бүх нийтээр амарч байна гэдэг бол зарим хүний үзэж буй шиг замбараагүй олон тоо биш юм. Тиймээс дэлхийн зарим орныг жишээлэн авч үзье.

Энэ сарын 29-нд Цагаан сарын баяраа тэмдэглэх урд хөрш БНХАУ-ын иргэд 2025 онд 29 өдөр, япончууд 23 өдөр, БНСУ-ын иргэд 20 хоног бүх нийтээр амрах нь ээ. Ирланд улсын иргэд 10 өдөр, финландчууд 15 өдөр амрах ажээ. Улс орнууд үндэсний уламжлалт баярын үеэрх амралтын өдрийг олон хоногоор төлөвлөж зохион байгуулдаг байна. Европын христийн шашинтай орнуудад Зул сарын баярын амралт урт хугацаанд үргэлжилдэг. Тухайлбал, Бүгд найрамдах Ирланд улсад Зул сарын баярын өмнөх өдрөөс амралтын хугацаа эхэлдэг бөгөөд энэ нь шинэ оны нэгдүгээр сарын 2-ныг хүртэл үргэлжилнэ. Худалдаа, үйлчилгээний газрууд энэ үеэр хамгийн ашигтай ажиллана. Баярын өдрүүдэд ажилласан ажилтны цалинг хоёр дахин нэмж өгдөг гэх мэт зохицуулалттай байдаг.

Ер нь нийгмийн тодорхой соёл тогтсон, амьдралын чанар сайтай улс орнуудын иргэд ажиллах, амрах цаг хугацаагаа төлөвлөж сурсан, амралтын өдөр бол тухайн хүний гэр бүлдээ, өөртөө зориулах цаг хэмээн үздэг. Ямар нэгэн баярт зориулсан өдөрлөг үйл ажиллагаанд гэр бүлээрээ оролцох, тухайн өдрийн ач холбогдлыг хүүхдүүддээ ойлгуулахад анхаарах, музей, кино театр, парк, тоглоомын төв явах зэргээр амралтын өдрийг өнгөрүүлж буй нь ажиглагддаг.  

Харин монголчууд жижиг гэлтгүй баяр, тэмдэглэлт өдрийг хавтгайруулан тэмдэглэх, баяр бүрээр архи, согтууруулах ундааны зүйл хэтрүүлэн хэрэглэх зэргээр амрах, баярлах соёлд суралцаагүй байна. Хуульд орсон бүх нийтээр амрахаар зохицуулсан тэмдэглэлт өдөр бүгд Монгол Улс, монгол хүмүүсийн өв уламжлал, үүх түүхтэй холбоотой байдаг. Энэхүү ач холбогдол, олон улсын жишиг гээд алийг нь ч харсан нийтээр амрахаар зохицуулсан баярын өдрийг болиулах, цөөлөх шаардлагагүй мэт харагдана. Учир нь, монголчуудад амралтын өдрийн тоо олдоогүй харин амрах, амралт чөлөөт цагаа зүй зохистой өнгөрүүлэх, баяр тэмдэглэх соёл хэрэгтэй байна.